พูดคุยกับ อาจารย์ ดร.กฤษฎา ปาณะเสรี คณะสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ที่จะมาถอดความสำเร็จทีมวอลเลย์บอลหญิงไทยด้วยแว่นขยายของวิทยาศาสตร์การกีฬา

วันอังคารที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ.2565

     ช่วงที่ผ่านมาคงปฏิเสธไม่ได้ว่ากระแสกีฬาวอลเลย์บอลกลับมาคึกคักอีกครั้งจากการที่นักตบลูกยางสาวไทยได้เข้าร่วมแข่งขันรายการวอลเลย์บอลหญิง เนชั่นส์ลีก 2022 จนสามารถผ่านเข้ารอบ 8 ทีมสุดท้าย และขึ้นมาเป็นอันดับที่ 14 ของโลก เป็นที่จับตามองของทั้งคนไทยและต่างชาติ จนเกิดคำถามว่าอะไรคือปัจจัยที่ทำให้วอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทยทะยานไกลขนาดนี้         

     มาพูดคุยกับ อาจารย์ ดร.กฤษฎา ปาณะเสรี อาจารย์ประจำสาขาวิชาวิทยาศาสตร์การกีฬาและการพัฒนากีฬา คณะสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ที่จะมาวิเคราะห์ ถอดความสำเร็จทีมวอลเลย์บอลหญิงไทยด้วยแว่นขยายของวิทยาศาสตร์การกีฬา

     อาจารย์ ดร.กฤษฎา อธิบายว่า กีฬาวอลเลย์บอล ออกแบบมาเพื่อเป็นการเล่นประเภททีมโดยตรง โดยคนหนึ่งจะเล่นบอลได้ไม่เกินสองครั้งในแต่ละตำแหน่ง ทำให้การเล่นวอลเลย์บอลจะขาดตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่งไปไม่ได้ ซึ่งทักษะที่สำคัญของการเล่นกีฬาวอลเลย์บอลนั้นคล้ายกีฬาประเภทอื่น ๆ ที่ต้องมีพื้นฐานในเรื่องของความทนทาน ความแข็งแรง ความเร็ว ความอ่อนตัว แต่สิ่งสำคัญที่สุดของวอลเลย์บอลคือความเร็ว ความอ่อนตัว การทรงตัว และการมีประสาทสัมผัสระหว่างประสาทกล้ามเนื้อการสั่งการที่ต้องรวดเร็ว

     ในเรื่องของส่วนสูงกับการเล่นกีฬาวอลเลย์บอล อาจารย์ ดร.กฤษฎา กล่าวว่า ส่วนสูงมีความสำคัญมาก คิดง่าย ๆ คือในความสูงของตาข่ายรุ่นผู้หญิง 2.24 เมตร หรือรุ่นผู้ชาย 2.43 เมตร ถ้าผู้เล่นตัวเล็กก็ต้องใช้กำลังกระโดดเยอะขึ้นถึงจะพ้นความสูงของตาข่าย เพราะฉะนั้นสหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติจึงออกแบบกติกาขึ้นมาให้มีตำแหน่งหนึ่งที่เรียกว่า ‘ตัวรับอิสระ’ ซึ่งตัวรับอิสระนี้ถูกออกแบบมาให้คนที่ไม่ต้องสูงมากเล่นได้ เพราะว่าเป็นตำแหน่งสำหรับการรับลูกโดยเฉพาะ ไม่สามารถขึ้นไปกระโดดตบและขึ้นไปบล็อกได้

     “จุดแข็งของทีมวอลเลย์บอลหญิงไทยคือเป็นทีมที่เน้นความเร็ว เราอาจจะไม่สามารถตบหนักได้เหมือนอเมริกาหรือจีน แต่เราใช้ระบบความเร็วเพื่อแยกการบล็อกของฝ่ายตรงข้าม ให้สามารถตบลูกลงพื้นสนามได้เร็ว และอีกจุดที่เป็นข้อได้เปรียบของเราคือเรื่องจิตวิทยากีฬา เพราะทีมวอลเลย์บอลหญิงไทยพยายามเล่นภายใต้ความไม่กดดัน โดยปกติเวลาเราเล่นกีฬาต้องมีความกดดันอยู่แล้ว แต่สังเกตว่าทีมวอลเลย์บอลหญิงไทยชุดนี้ หรือแม้กระทั่งชุดที่แล้ว จะพยายามเล่นด้วยความยิ้มแย้มแจ่มใส แพ้หรือชนะลูกนั้น ก็จะยิ้มหัวเราะกันตลอด ไม่เครียด” อาจารย์ ดร.กฤษฎา กล่าว

     มีคำถามว่าทำไมทีมวอลเลย์บอลหญิงไทยถึงไปได้ไกลขนาดนี้ อาจารย์ ดร.กฤษฎา กล่าวว่า มาจากพื้นฐานหลักของการจัดการสมาคม ซึ่งสมาคมกีฬาวอลเลย์บอลมีวัฒนธรรมองค์กรที่แข็งแรงหลาย ๆ ด้าน เช่น การจัดการแข่งขัน สมาคมกีฬาวอลเลย์บอลมีการจัดการแข่งขันในทุกระดับทั่วประเทศ ตั้งแต่รุ่นอายุ 12 ปี ไปจนถึงรุ่นอายุ 18 ปี ทำให้นักกีฬาเข้ามารุ่นสู่รุ่น เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่องเป็นขั้น ๆ และที่สำคัญคือเรามีการใช้ระบบวิทยาศาสตร์การกีฬาในการฝึกซ้อมอย่างชัดเจน ทั้งทีมยุวชน เยาวชน หรือแม้กระทั่งทีมชาติชุดใหญ่

     “วิทยาศาสตร์การกีฬา มีความสำคัญอย่างมากในการจัดการกีฬาทุกชนิด เป็นปัจจัยที่สามารถตัดสินแพ้ชนะในทีมที่นักกีฬามีความสามารถระดับเท่ากัน กล่าวได้ว่าใครเตรียมทางด้านวิทยาศาสตร์การกีฬาได้ดีกว่าจะมีเปอร์เซ็นต์การชนะสูงกว่า ตัวอย่างเช่น การแพ้ชนะอาจเกิดจากการรับประทานอาหาร หรือเกิดจากการที่นักกีฬามีความมั่นคงทางจิตใจมากกว่า แม้กระทั่งการป้องกันการบาดเจ็บหรือการรักษาการบาดเจ็บ สิ่งเหล่านี้คือเรื่องของวิทยาศาสตร์การกีฬาทั้งสิ้น” อาจารย์ ดร.กฤษฎา กล่าว

     สำหรับแวดวงกีฬาวอลเลย์บอลไทย อาจารย์ ดร.กฤษฎา กล่าวอีกว่า สิ่งที่อยากเสนอให้พัฒนาต่อไปก็คือ ‘ลีกอาชีพ’ ตอนนี้มีลีกวอลเลย์บอลอาชีพอยู่แล้ว หากสมาคมทำให้ลีกวอลเลย์บอลอาชีพแข็งแรงยิ่งขึ้น ทุกสโมสรมีระดับการพัฒนานักกีฬาที่เป็นมาตรฐาน ที่ใช้วิทยาศาสตร์การกีฬาเข้าไปช่วย จะทำให้นักกีฬาของไทยที่เล่นอาชีพแข็งแรง มีสมรรถภาพร่างกายที่ดี มีทักษะการเล่นที่ดี จากนั้นเมื่อไหร่ก็ตามที่มีการเรียกตัวทีมชาติ เราแค่มาใส่ความสัมพันธ์ระหว่างทีม ถ้าทำอย่างนี้ได้ทีมวอลเลย์บอลหญิงไทยจะก้าวไปไกลยิ่งขึ้น

     มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เองก็มีทีมวอลเลย์บอล ซึ่งถือว่าเป็นทีมที่อยู่แนวหน้าในระดับอุดมศึกษา อาจารย์ ดร.กฤษฎา เล่าว่า สองปีที่ผ่านมาจากสถานการณ์โควิด-19 อาจทำให้การฝึกซ้อมทีมหรือการรวมทีมมีความลำบาก แต่ปัจจุบันด้วยสถานการณ์ที่ดีขึ้น ตั้งแต่เทอมหน้าเป็นต้นไป ทีมวอลเลย์บอลธรรมศาสตร์ทั้งชายหญิง ทั้งวอลเลย์บอลในร่ม และวอลเลย์บอลชายหาด จะกลับมาซ้อมอย่างเต็มที่ หวังเป็นอย่างยิ่งว่านักศึกษาใหม่ที่เข้ามาปีหน้าจะมีนักกีฬาวอลเลย์บอลที่มีความสามารถมาช่วยกันพัฒนาทีมวอลเลย์บอลธรรมศาสตร์ให้ดียิ่ง ๆ ขึ้นต่อไป