ค้นพบกล้วยไม้ชนิดใหม่ของโลก “อัญมณีศรีธรรมราช” หรือ Corybas papillatus Inuthai, Chantanaorr. & Suddee ที่อุทยานแห่งชาติเขาหลวง จังหวัดนครศรีธรรมราช

วันพุธที่ 20 ตุลาคม พ.ศ.2564

     การค้นพบสิ่งใหม่ ๆ บนโลก มีผลมาจากปัจจัยหลาย ๆ อย่าง ขึ้นอยู่กับว่าสิ่งที่เราค้นพบนั้นคืออะไร การค้นพบในครั้งนี้ เป็นการค้นพบ “กล้วยไม้” อีกหนึ่งพรรณไม้ที่คนให้ความนิยมปลูกประดับสวน มีสีสัน และลักษณะของดอกที่สวยงาม

     งานวิจัยนี้เป็นการค้นพบกล้วยไม้ชนิดใหม่ของโลกในสกุล “เอื้องอัญมณี” (Corybas Salisb.) โดยมี อาจารย์ ดร.เจนจรีย์ อินอุทัย สาขาวิชาเทคโนโลยีชีวภาพ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นหนึ่งในทีมวิจัย ร่วมกับ รศ.ดร.สหัช จันทนาอรพินท์ สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ดร.สมราน สุดดี กลุ่มงานพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ดร.นัยนา เทศนา กลุ่มงานพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช นายมานพ ผู้พัฒน์ กลุ่มงานพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช และนายวิทวัส เขียวบาง ส่วนเศรษฐกิจป่าไม้ กรมป่าไม้ โดยได้รับการตีพิมพ์และเผยแพร่ในวารสาร PhytoKeys

     Inuthai, J., Chantanaorrapint, S., Poopath, M., Tetsana, N., Kiewbang, W. and Suddee, S. 2021. Corybas papillatus (Orchidaceae), a new orchid species from peninsular Thailand. PhytoKeys, 183, 1–7.

     กล้วยไม้ชนิดใหม่มีชื่อว่า “อัญมณีศรีธรรมราช” หรือ Corybas papillatus Inuthai, Chantanaorr. & Suddee เป็นกล้วยไม้ในสกุล Corybas หรือกล้วยไม้ดินขนาดเล็ก ปัจจุบันมีจำนวนสมาชิกประมาณ 120 ชนิด แพร่กระจายในแถบอินเดีย จีนตอนใต้ ภาคใต้ของประเทศไทย ภูมิภาคมาเลเซีย นิวซีแลนด์ และหมู่เกาะแปซิฟิกตะวันตก

     โดยชื่อ Corybas papillatus ได้ถูกตั้งตามลักษณะของปุ่ม (papillae) ที่ปรากฏบริเวณครึ่งบนทางด้านหลังของกลีบเลี้ยงบน (dorsal sepal) โดยกล้วยไม้ชนิดนี้มีความคล้ายคลึงกับ Corybas villosus J. Dransf. & Gord. Sm. และ Corybas ridleyanus Schltr. อย่างไรก็ตาม C. papillatus แตกต่างจากกล้วยไม้ทั้ง 2 ชนิดข้างต้นตรงบริเวณฐานของกลีบเลี้ยงด้านข้างเชื่อมติดกับกลีบดอกด้านข้าง อีกทั้ง C. villosus ด้านหลังของกลีบเลี้ยงบนมีลักษณะเป็นสัน ส่วน C. ridleyanus จะมีลักษณะของปลายกลีบเลี้ยงบนแบบปลายตัด ซึ่งแตกต่างจากกล้วยไม้ชนิดใหม่อย่างชัดเจน

     อาจารย์ ดร.เจนจรีย์ อินอุทัย สาขาวิชาเทคโนโลยีชีวภาพ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาธรรมศาสตร์ เผยคณะผู้วิจัยประเมินสถานภาพของกล้วยไม้ชนิดใหม่นี้ให้เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีความเสี่ยงขั้นวิกฤติต่อการสูญพันธุ์ (Critically Endangered) ตามหลักเกณฑ์ของ IUCN เพราะปัจจุบันกล้วยไม้ชนิดนี้ ถูกพบเพียงแค่ 4 ต้น จากพื้นที่เดียวเท่านั้น คือ เขาหลวง อุทยานแห่งชาติเขาหลวง จังหวัดนครศรีธรรมราช และถูกค้นพบเพียงครั้งเดียวจากการสำรวจและเก็บตัวอย่างเมื่อปี 2018

     นอกจากนี้ การรายงานการค้นพบกล้วยไม้ชนิดใหม่ของโลกและชนิดใหม่ของประเทศไทยอย่างต่อเนื่องจากบริเวณเทือกเขานครศรีธรรมราช แสดงให้เห็นว่าภาคใต้เป็นภูมิภาคสำคัญในแง่ความหลากหลายของกล้วยไม้ของประเทศไทยอีกด้วย