เมื่อโลกของข่าวสารหมุนเร็วกว่าเดิม ผู้คนมากมายสามารถเป็นสื่อได้อย่างอิสระ แล้วอาชีพสื่อมวลชนจะต้องปรับทิศทางการเสนอข่าวอย่างไร

วันพุธที่ 9 มีนาคม พ.ศ.2565

     เมื่อโลกของข่าวสารหมุนเร็วกว่าเดิม ผู้คนมากมายสามารถเป็นสื่อได้อย่างอิสระ แล้วอาชีพสื่อมวลชนจะต้องปรับทิศทางการเสนอข่าวอย่างไร พูดคุยกับ ผศ.อัญรินทร์ อมรอิสริยาชัย อาจารย์ประจำคณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

เมื่อทุกคนมีโซเชียลมีเดียเป็นสื่ออยู่ในมือ แล้วสื่อมวลชนจะได้รับผลกระทบอย่างไร

     สื่อมวลชนจะได้รับผลกระทบอย่างแน่นอน เพราะสื่อสังคมออนไลน์ ทำให้กระแสของข้อมูลข่าวสารหลั่งไหลไปได้อย่างอิสระ ใครจะโพสต์ จะนำเสนอเนื้อหาอย่างไรก็ได้ โดยอย่างยิ่งในยุคที่เรามีเทคโนโลยีในการสื่อสารที่ทันสมัย สะดวกและง่ายต่อการใช้งาน ช่วยให้การผลิตเนื้อหาต่าง ๆ สามารถทำได้ง่าย ใครจะนำเสนออะไร พูดอย่างไร ตัดต่อเนื้อหาอย่างไรก็ได้ เพื่อให้เกิดความสนใจ โดยเฉพาะเรื่องราวที่กำลังเป็นกระแสในช่วงเวลานั้น ๆ ในขณะที่สื่อมวลชนมีกรอบจรรยาบรรณและจริยธรรมทางวิชาชีพในการดำเนินงาน การที่คนในสังคมใช้พื้นที่สื่อสังคมออนไลน์ เป็นช่องทางในการนำเสนอข้อมูลนั้น จะเพิ่มความท้าทายในการทำงานให้กับสื่อมวลชนมากยิ่งขึ้น

     อดีตเราทราบกันว่าสื่อมวลชนมีหน้าที่ในการพิจารณาประเด็นข่าวสารข้อมูลที่มีคุณค่าของความเป็นข่าว แต่ปัจจุบันการจะหยิบยกประเด็นไหนขึ้นมาต่อยอดนำเสนอในรูปแบบของข่าว สื่อเองต้องเพิ่มความระมัดระวังในการนำเสนอมากยิ่งขึ้น คุณค่าของเนื้อหา และข้อเท็จจริง จะเป็น 2 เสาหลัก ที่สื่อมวลชนในปัจจุบันยังคงยืนหยัดท่ามกลางกระแสข่าวสารและข้อมูลจำนวนมหาศาล

“สื่อมวลชนและนักข่าว” แตกต่างกับ “Content Creator” อย่างไร

     “บทบาทหน้าที่” คือสิ่งที่ทำให้สื่อมวลชนแตกต่างจาก Content Creator โดย Creator มีหน้าที่ในการสร้างสรรค์เนื้อหาในรูปแบบต่าง ๆ ตามที่ตนถนัดเพื่อนำเสนอเพื่อให้เกิดฐานผู้ติดตาม ดังนั้นรูปแบบเนื้อหาจึงมีความหลากหลาย หมายรวมถึงวิธีลีลาในการนำเสนอเนื้อหาด้วย อย่างที่เราได้เห็น นักสร้างสรรค์เนื้อหาบางรายใช้ Sense of Humor หรือความตลก เป็นกลยุทธ์หลักในการนำเสนอเนื้อหาเพื่อสร้างความบันเทิง บางรายใช้ลีลาการสื่อสารแบบตรงไปตรงมา เพื่อให้โดนใจกลุ่มผู้ติดตามของตน ซึ่งยังมีลีลาการนำเสนอในรูปแบบอื่น ๆ อีกมากมาย สุดแล้วแต่ว่า Content Creator ต้องการจะสร้างภาพลักษณ์ให้กับตนเองอย่างไร

     ในขณะที่ สื่อมวลชนและนักข่าว มีจุดยืนที่ชัดเจนเรื่องบทบาทหน้าที่ในการนำเสนอข้อเท็จจริง ข่าวสารข้อมูลที่นำเสนอไม่ได้เป็นไปเพื่อสร้างความบันเทิง สร้างกระแส แต่ต้องเป็นไปเพื่อนำเสนอความจริงให้สังคมได้รับรู้ รวมถึงข้อมูลอื่น ๆ ที่จะช่วยสร้างประโยชน์ให้กับประชาชน

การปรับตัวของนักข่าวในโลกออนไลน์

     ทิศทางการปรับตัวของสื่อมวลชน คือการเป็น Role Model หรือเป็นต้นแบบที่ดีในการนำเสนอข้อมูล การคงไว้ซึ่งบทบาทของการเป็นผู้นำเสนอความจริง ความสามารถในการเข้าถึงข้อมูลเพื่อประโยชน์ของประชาชน และการมัดระวังบทบาทการนำเสนอข่าวสารข้อมูล ไม่ให้เป็นไปเพื่อการสร้างกระแส เพื่อดึงความสนใจ ของผู้รับสารที่เป็น netizen

     อย่างที่เราได้เห็นจากหลาย ๆ ปรากฏการณ์ทางสังคมที่เกิดขึ้นที่ชาวเน็ต ทำหน้าที่เป็นนักสืบโซเชียล คอยเก็บข้อมูลที่สามารถสืบค้นได้จากสื่อสังคมออนไลน์ และสื่อมีการต่อยอดด้วยการนำเนื้อหาเหล่านั้นมานำเสนอในมุมของสื่อมวลชน แน่นอนว่าการกระทำดังกล่าว ช่วยยกระดับความน่าเชื่อถือรวมทั้งสร้างน่าสนใจให้เกิดขึ้นกับเนื้อหาเหล่านั้นได้มากขึ้นหลายเท่า

     ด้วยอำนาจการนำเสนอที่อยู่ในมือตรงนี้ หากสามารถบริหารจัดการการนำเสนอเนื้อหา และชี้นำสังคมไปในแนวทางที่ช่วยกันเป็นหูเป็นตากันได้นั้น เชื่อว่ากิจกรรมการนำเสนอเพื่อสร้างกระแส การขยี้ประเด็น รวมถึงการนำเสนอข่าวลวงในอนาคต จะเป็นสิ่งที่ไม่ใช่ค่านิยมการเรียกฐานผู้ติดตามอีกต่อไป